تاریخچه

بختیاری به جامانده از اتابکان لر بزرگ به مرکزیت ایذه می باشد عباس اقبال آشتیانی در تاریخ ایران می گوید بختیاری را از زمان اتابکان لر بزرگ به این نام می شناسند اتابکان زیر نظر سلجوقی ها حکومت می کردند اولین قانون تقسیمات کشوری مورخ ۱۳۱۲ خورشیدی تحت عنوان قانون ایالات و ولایات، منطقه بختیاری را که تا قبل از آن به عنوان مجموعه ای واحد بود و به وسیله ایلخانی اداره می شد به چند بلوک تقسیم کرد. طبق این قانون بلوک ایذه تحت حاکمیت حاکم اهواز وبلوک آخوره (فریدونشهر) داران، گندمان، لردگان، اردل و غیره تحت سلطه حاکم نشین اصفهان قرار گرفت. در پی این تقسیمات منطقه بختیاری عملاً به سه حوزه مجزا و متمایز از هم تبدیل گردید:
حوزه مال امیر (ایذه)، دهدز، باغ ملک، رامهرمز، هفتگل، مسجدسلیمان، لالی و قسمتهای بختیاری نشین شوشتر، دزفول، اندیمشک و گتوند از بختیاری جدا و جزء حکومت اهواز و ولایت خوزستان شدند.
حوزه فریدن ، فریدونشهر چادگان و لنجان تحت عنوان بلوکات حاکم نشین اصفهان و در ردیف بختیاری مرکزی قرار گرفتند.

حوزه استان کنونی چهارمحال و بختیاری که در قالب یک حوزه تابع اصفهان شد.
چهارمحال و بختیاری تا قبل از سال ۱۳۳۲ در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بشمار می آمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت. در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء می یابد و در محدوده آن فرمانداری های جدید بروجن و نیز بخش های جدید شوراب و گندمان ایجاد می گردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقا یافت.
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه بختیاری بود که از چهار ناحیه تشکیل می شد: لار، کیار، میزدج و گندمان. در تقسیمات کنونی استان، لار و کیار در شهرستان شهرکرد، میزدج در شهرستان فارسان و گندمان در شهرستان بروجن قرار می‌گیرد، بختیاری نیز شامل شهرستانهای کوهرنگ ، فارسان ، اردل و لردگان می باشد.

جغرافیای سیاسی

استان چهارمحال و بختیاری با مساحت ۱۶۵۳۲ کیلومتر مربع دارای یک درصد از کل وسعت ایران است و بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت می باشد. این استان بین ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۴۸ دقیقه عرض شمالی و نیز ۴۹ درجه و ۲۸ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی قرار دارد. از شمال و شرق به استان اصفهان، از غرب به استان خوزستان، از جنوب به کهگیلویه و بویراحمد و از شمال غرب به استان لرستان محدود است.

شهرستان های استان عبارتند از:
اردل، بروجن، شهرکرد، فارسان، کوهرنگ، لردگان

جغرافیای طبیعی

شکل طبیعی استان بر مبنای ارتفاعات میانی رشته کوه زاگرس استوار گشته است. این منطقه با وجود مساحت کم ده درصد از منابع آب کشور را در اختیار دارد. به علت ماهیت کوهستانی مرتفع، که در مسیر بادهای مرطوب سیستم های مدیترانه ای قرار داشته و موجب صعود و تخلیه بار این سامانه ها می گردد، این استان دارای بارش نسبتاً مناسب است. غالبا در مناطق مرتفع نوع بارش به صورت برف است و وجود ارتفاعات پوشیده از برف یکی از ویژگی های اقلیمی این استان است. انباشت برف در ارتفاعات استان سبب شده معروفترین رودخانه های دایمی جنوب غربی و مرکزی ایران یعنی کارون، زاینده رود و دز از ارتفاعات این استان سرچشمه گیرند. فرو نشست های بوجود آمده همزمان با حرکات زمین ساختی زاگرس و آب حاصل از ذوب برف کوه های بلند، تالابهای متعددی را در استان تشکیل داده است که زیستگاه انواع پوشش گیاهی- جانوری می باشد.
جنگل های بلوط، زالزالک و برخی دیگر از گیاهان پهن برگ و نیز آبشار ها، غارها، چشمه سارهای با دبی آب فراوان، مناطق حفاظت شده، گردشگاه ها و گرداب ها از دیگر عوامل طبیعی و اکوتوریسم استان محسوب می گردند.

مردم

مردم شهرهای شهرکرد، بروجن و فرخ‌شهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت می‌کنند. مردم مناطق لردگان، اردل، کوهرنگ و فارسان به گویش بختیاری تکلم می‌کنند و بعضی شهرها و مناطق استان از جمله سامان، بن و تعدادی روستاهای اطراف شهرکرد به زبان ترکی صحبت می کنند.

راه های دسترسی:

مسیر هوایی :فرودگاه شهرکرد

مسیرهای پروازی مستقیم:

مسیر زمینی : اصفهان – شهرکرد، یاسوج – شهرکرد، خرم آباد – شهرکرد، اهواز – شهرکرد.

مسیر ریلی:-------------------

مسیر آبی: --------------------

جاذبه های گردشگری استان:

جاذبه ‌های طبیعی

تالاب چغاخور، چشمه دیمه، چشمه کوهرنگ، چشمه برم، چشمه های مولا و سرداب، دشت لاله های واژگون، منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، منطقه حفاظت شده سبزکوه، آبشار آتشگاه، آبشار دره عشق، پارک جنگلی پروز، گردشگاه سیاسرد، غار سراب، غار یخی چما، کمربند سبز حاشیه زاینده رود، حاشیه رود کارون، آبشار تونل کوهرنگ،

جاذبه‌ های تاریخی فرهنگی

شیرهای سنگی، بردگوری ها (سنگ گبری ها) (بهمن آباد) و دوآب صمصامی و سرخون، نقش برجسته سنگی شیرین او، نقش برجسته سنگی الگی (بازفت) طاق سنگی های حوالی جونقان، پل خدا آفرین (بازفت)، کتیبه های سنگی تصویر نگاری جهان بین، نقوش چوپانی قلعه تک، کتیبه های سنگی رخ، کتیبه های مشروطیت در پیرغار (فارسان)

مساجد: اتابکان شهرکرد، جامع شهرهای شهرکرد، نقنه، کیان، هرچگان، فارسان، هفشجان و دستگرد امامزاده ، حاج شیخ علی بروجن

پلها: زمانخان (سامان)، بارز (لردگان)، دوپلان (مسیر شهرکرد به خوزستان)، بهشت آباد و دوازده امام (شهرستان اردل)
آسیاب پل زمانخان، آسیاب آتشگاه لردگان
قلعه های دزک، چالشتر، جونقان، سورک، بارده، شلمزار، قلعه سردار اسعد بختیاری
خانه آزاده چالش تر
موزه مردم شناسی (خانه ستوده چالش تر)، موزه مردم شناسی شهرکرد.

منبع مطلب